۴ راه برای دونستن ارزش واقعی خودتون
افرادی که ارزش خودشون رو نمی‌دونن، ممکنه آگاهانه یا ناخودآگاه، باور کنن که بی‌ارزشن. این باورها می‌تونن در افکار، احساسات، اعمال و تجربیات فرد تأثیر بذارن. برای خوشبختی و سلامت روان، لازمه که ارزش خودت رو بدونی و باور کنی که واقعاً ارزشمندی. بیا درباره شناخت بهتر ارزش خودمون، بیشتر بدونیم.
چه چیزی مانع میشه که احساس ارزشمندی کنیم؟
خیلی از ما، اجازه می‌دیم که ارزشمون به عوامل بیرونی وابسته باشه. وقتی ارزشمون به موقعیت‌های بیرونی گره می‌خوره، مسلماً ناپایداره. در نتیجه، احساساتمون در مورد خودمون، می‌تونه به اراده جهان ختم بشه و به اون وابسته باشه.
مشخصه که ما می‌خوایم چیزهایی رو تجربه کنیم که باعث احساس خوب در ما میشه و درگیرشدن در فعالیت‌هایی که عزت نفس ما رو تقویت می‌کنه، احساس خوبی بهمون می‌ده، اما وقتی ارزش خودمون رو به چیزی وابسته می‌کنیم، ممکنه فعالیت‌هایی کنیم که باعث می‌شن احساس ارزشمندی کنیم و از فعالیت‌هایی که باعث می‌شن احساس بی‌ارزشی کنیم، دوری می‌کنیم. این موضوع می‌تونه ما رو دنبال چیزهای اشتباه ببره؛ چیزهایی که در طولانی‌مدت خوشحالمون نمی‌کنن.
مثلاً، اگر ارزش خودمون رو منوط به موفقیت در کار بدونیم، ممکن است فقط مشاغلی رو انتخاب کنیم که آسونن. بنابراین، هیچ‌وقت شکست نمی‌خوریم و مطمئنیم که همیشه می‌دونیم ارزشمندیم. یا شاید فکر کنیم که اگه وزنمون کمتر از 58 کیلو باشه، ارزشمندیم. ممکنه برای اینکه مطمئن بشیم احساس بدی نداریم، کم غذا بخوریم یا درگیر عادت غذایی ناسالم بشیم.
وقتی ارزشمون رو به عوامل بیرونی گره می‌زنیم، روی نحوه زندگی‌مون کنترل کمی داریم. در عوض، دائم داریم تلاش می‌کنیم تا به خودمون احساس بد نداشته باشیم. به جای اینکه برای رسیدن به اهدافمون تلاش کنیم، سعی می‌کنیم شکست نخوریم و اگه شکست بخوریم، ممکنه اهدافمون رو رها کنیم، انگیزه‌مون رو از دست بدیم یا بهانه‌ای پیدا کنیم تا به خودمون کمک کنیم که احساس بهتری داشته باشیم. از خودت بپرس که این کار رو می‌کنی؟ چه موقعیت‌هایی جز احساس بد عاطفی، باعث احساس بد به خودت هم می‌شن؟ این‌ها موقعیت‌هایی هستن که ممکنه ارزشت رو کنترل کنن.
چه جوری ارزش خودمون رو بشناسیم؟
چه جوری می‌توانیم ارزشمون رو بهتر بشناسیم و تلاش کنیم تا ضربه‌های زندگی کمتر در ما تأثیر بذارن؟ متخصصان عزت نفس، برای این رسیدن به این هدف، چهار تا راه پیشنهاد دادن:
۱. اولویت رو به یادگیری بده، نه به عملکرد: وقتی روی یادگیری و رشد تمرکز کنی، می‌تونی شکست یا تأییدنشدن رو هم یه فرصت برای بهترشدن بدونی. این کار باعث میشه امیدوار باشیم که بتونیم سریع‌تر از احساسات سخت و ناراحت‌کننده خلاص بشیم.
۲. اهداف خیرخواهانه رو انتخاب کن: اگهاهدافی رو در نظر بگیریم که برای خودمون و دیگران خوبن، ممکنه بتونیم جلو بعضی ضربه‌ها به عزت نفسمون رو بگیریم. بنابراین، روی نحوه خدمت به دیگران و اضافه‌کردن ارزش به جهان تمرکز کن.
۳. وابستگی‌های بیرونی رو کم کن: تحقیقات نشون دادن که وابستگی‌های بیرونی، یعنی اینکه ارزش خودمون رو در چیزهایی مثل تأیید یا ظاهر بدونیم، بدترین عامل برای تخریب عزت نفسمون هستن. وابستگی‌های درونی به چیزهایی مثل فضیلت یا مذهبی‌بودن، ظاهراً کمتر مضرن. بنابراین روی کم‌کردن وابستگی‌های بیرونی تمرکز کن.
۴. روی نقاط قوتت تمرکز کن: از خودت بپرس:
- چه چیزی تو رو خاص و منحصربه‌فرد می‌کنه؟
- چه کاری انجام می‌دی که هیچ‌کس دیگه‌ای انجام نمی‌ده؟
- ویژگی‌های مثبتت چیه؟
اگه منظم به این سؤال‌ها جواب بدی، عزت نفست بیشتر میشه.
عزت نفس چیزی نیست که راحت ایجاد بشه، اما وقتی درک کنیم که چه جوری اجازه می‌دیم اتفاق‌های بیرونی ارزشمون رو تعیین کنند، می‌تونیم ارزشمون رو به‌سمت چیزهایی تغییر بدیم که کنترل بیشتری روی اون‌ها داریم.