چطور با افراد خودشیفته برخورد کنیم؟ راهنمای کامل از درمانگران
ممکنه افرادی رو بشناسی که فقط به خودشون اهمیت می‌دن و ارتباط بین تو با اونها، باعث شده باشه احساس تحقیر شدن، ناامیدی یا ناراحتی کنید. ممکنه اونها بهت گفته باشن که تو بدجنس، خودخواه، بی‌فکر یا حتی خودشیفته هستی، اما تو متوجه شدی که این خودشون هستن که چنین رفتارهایی رو از خودشون نشون می‌دن. حالا آیا اونها خودشیفته‌ن؟
خب، کسی که ویژگی‌های خودشیفته از خودش نشون می‌ده، لزوماً اختلال شخصیت خودشیفته (NPD) نداره.
فرد خودشیفته ممکنه خودخواهانه رفتار کنه، اما کسی که اختلال خودشیفتگی داره، فراتر از یک خودخواهه.
اگه با کسی رابطه داری که به اختلال شخصیت خودشیفته مبتلاست، ممکنه نتونی رفتارهاش رو درک کنی. افرادی که به اختلال شخصیت خودشیفته مبتلا هستن، ممکنه کارهای استثمارگرانه انجام بدن، مثلاً سوءاستفاده عاطفی کنن یا کنترل طرفشون رو به دست بگیرن. اگه بتونی این تمایلات رو تشخیص بدی، بهتر با رفتارهای یه خودشیفته کنار می‌آی و می‌تونی مرزهات رو تعیین کنی.
فردی با اختلال شخصیت خودشیفته، ممکنه طوری رفتار کنه که انگار دنیا یه فیلمه و اون ستاره‌ی فیلمه و بقیه اضافی هستن.
طبق راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، فرد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته، به تحسین نیاز داره و فاقد حس همدلیه. فرد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته، ممکنه توی توصیف دستاوردهاش اغراق کنه؛ مثلاً به دیگران بگه که توی گذشته بهترین دانشجوی کلاس بوده یا در گفتن رقم حقوقش بزرگ‌نمایی کنه.
کارولینا استیوز، روان‌شناس بالینی مستقر در تگزاس، می‌گه: “افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته، ممکنه اغلب از عباراتی مثل «من مهم‌ترین فرد اینجا هستم»، «هیچ‌چیز دیگه‌ای جز من مهم نیست» یا «تو من رو درک نمی‌کنی. هیچ‌کس من رو درک نمی‌کنه» استفاده کنن.”
خودشیفته‌ها ممکنه تحسین بیش از حد بخوان و برای برخورد مطلوب، انتظار نامعقولی داشته باشن، انگار که صرف حضور اونها، این حق رو براشون ایجاد می‌کنه. اونها احتمالاً برای رسیدن به چیزی که می‌خوان، از دیگران سوءاستفاده می‌کنن و توی درک یا همدلی با دیگران مشکل دارن. حتی اونها ممکنه فکر کنن که دیگران بهشون حسادت می‌کنن.
تفاوت بین خودخواه بودن و خودشیفته بودن چیه؟
چه جوری می‌تونی حد و مرز تعیین کنی؟
اگه می‌خوای نگرانی‌ها یا احساساتت رو با کسی که اختلال شخصیت خودشیفته داره در میون بذارب، باید برای گفت‌وگویی که در پیش داری، خودت رو آماده کنی. صحبت‌کردن با خودت توی یه مکان آروم یا جلوی آینه و چند بار مرور کردن گفتوگو، برای اینکه سناریوهای مختلف رو بررسی کنی، بهت کمک می‌کنن تا آماده بشی و توی موضع خودت محکم باشی.
اگه می‌خوای در مورد موضوعی به سازش برسی، از قبل درباره‌ش تصمیم بگیر تا موقع بحث راجع به اون موضوع، آماده باشی. افرادی که به اختلال شخصیت خودشیفته مبتلا هستن، دچار کمبود همدلی هستن و ممکنه مرزها یا انتقادات تو رو، حمله به خودشون تلقی کنن. ممکنه سعی کنن اوضاع رو تغییر بدن تا به تو آسیب برسونن. اینکه یه موقعیت برد – برد ایجاد کنی مفیده، اما مراقب باش تلاش اونها برای منحرف کردن، گیج کردن یا تضعیفت، تو رو تحت تأثیر قرار نده.
گاهی اوقات افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته مضطرب می‌شن و سعی می‌کنن تو رو به‌خاطر احساساتشون سرزنش کنن. می‌تونی در این مواقع با چیزی شبیه به این جمله بهشون جواب بدی: «من می‌فهمم احساس ناامیدی می‌کنی، اما هیچ نوع بی‌احترامی یا کنترل احساساتم رو از طرف تو تحمل نمی‌کنم. بیا با هم یه راه حلی پیدا کنیم تا بتونیم پیش بریم.» این شیوه‌ی جواب دادن، احساسات اونها رو تأیید می‌کنه، در عین حال، یه مرز روشن تعیین می‌کنه و راه حل همکاری رو پیشنهاد می‌ده.
در ضمن، می‌تونی با گفتن جمله «انگار یه سوءتفاهمی پیش اومده، می‌تونیم در موردش صحبت کنیم تا بفهمیم چه چیزی باعث مشکل شده» تنش در گفتوگو رو کم کنی.
اگه فرد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته شنونده نباشه، چیکار کنیم؟
تو می‌تونی چیزی که می‌گی و نحوه گفتنت رو کنترل کنی، اما نمی‌تونی نحوه‌ای رو که جواب می‌گیری، کنترل کنی.
با این حال، زمانی که طرف مقابل به حرفت گوش نمی‌ده یا به هر طریقی، بهت آسیب می‌رسونه، می‌تونی ازش دوری کنی.
اینکه دلیل اصلی رد شدن نظرت رو بفهمی، مفیدتر از اینه که روی یه گفت‌وگوی سازنده تمرکز کنی. تو می‌تونی با گفتن «من می‌فهمم چه احساسی داری، اما موقع بحث، هردومون باید در مورد این موضوع با احترام با هم برخورد کنیم»، دوباره مرزهات رو تعیین کنی. اگه همه‌‌ی کارهایی که کردی و حرف‌هایی که زدی، با شکست مواجه شد، بهترین گزینه اینه که یه مدت از بحث فاصله بگیری تا هر دو طرف با روحیه بهتری به بحث برگردید.
شناخت رفتارهای خودشیفتگی و علائم اختلال شخصیت خودشیفته، خیلی مهمه. هرچی بیشتر رفتارهای این افراد رو درک کنی، محکم‌تر و روشن‌تر می‌تونی مرزهات رو تعیین کنی و همین بهت کمک می‌کنه تا روابطت رو با اونها مدیریت کنی و تصمیم بگیری که خودت رو از یه رابطه یا موقعیت بالقوه مضر، دور کنی یا نه.